Aktualności

17/01/2017
Międzynarodowe postępowanie spadkowe.

W dniu 17 sierpnia 2015 r. w polskim porządku prawnym zaczęły obowiązywać nowe przepisy regulujące postępowanie spadkowe o charakterze międzynarodowym. Zmiany te są konsekwencją rozporządzenia unijnego z 2012 r. i idącymi w ślad za nim nowelizacjami Kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy Prawo o notariacie. Nowelizacja ta jest odpowiedzią na coraz bardziej nasiloną mobilność Polaków w Unii Europejskiej. Coraz więcej rodaków wyjeżdża za granicę, gdzie dorabiamy się majątku, lecz nie to jedynie nasza domena, co sprawiło, iż prawodawca europejski zdecydował się ujednolić zasady dziedziczenia w niemalże całej Unii Europejskiej. Należy, bowiem podkreślić, iż nowe zasady nie zostały przyjęte w Zjednoczonym Królestwie, Irlandii oraz Królestwie Danii.  Warto również wspomnieć, iż nowe przepisy dotyczące dziedziczenia nie mają zastosowania wstecz, a zatem dotyczą spraw po osobach zmarłych w dniu 17 sierpnia br. bądź po tym dniu. Ogólną zasadą przyświecającą nowelizacji jest: jeden spadek-jeden sąd-jedno prawo. Od dnia wejścia w życie przepisów ujednolicone zostały zasady określające jurysdykcję (państwo, w którym powinno być prowadzone postępowanie) jak i wybór właściwego prawa, (czyli którego państwa prawo powinno być zastosowane). Wybór jednak prawa właściwego zostanie ograniczony, a preferowanym będzie prawo obowiązujące w państwie, w którym toczy się postępowanie. Co do zasady, prawo właściwe dla poszczególnych spraw spadkowych i sąd właściwy ustala się na podstawie ostatniego miejsca zwykłego pobytu zmarłego. Obywatele mogą jednak zdecydować, że prawem właściwym dla ich sprawy spadkowej powinno być prawo państwa, którego obywatelstwo posiadają. W międzynarodowej sprawie spadkowej stosowanie prawa jednego państwa przez jeden organ zapobiega przypadkom prowadzenia równoległych postępowań i wydawania sprzecznych orzeczeń sądowych. Gwarantuje to również, że orzeczenia wydane w poszczególnych państwach członkowskich są uznawane na terytorium UE bez potrzeby przeprowadzania specjalnej procedury. Kolejną ważne i jedocześnie bardzo praktyczną zmianą jest wprowadzenie nowego dokumentu ułatwiającego przeprowadzenie postępowania spadkowego – Europejskiego Poświadczenia Spadkowego (EPS). Jest to dokument stanowiący potwierdzenie, iż osoba w nim wymieniona posiada określone w nim prawo do spadku, a jego istnienie znacznie ułatwi zainteresowanym wykazanie swojego prawa do dziedziczenia w innych krajach członkowskich (dokument ten może być też wydany na potrzeby zapisobierców, wykonawców testamentu oraz zarządców majątku spadkowego). Według znowelizowanych przepisów obowiązujących w Polsce, EPS można zdobyć po przeprowadzeniu postępowania przed sądem rejonowym bądź u notariusza, a wybór drogi należy do osoby zainteresowanej. Warto wspomnieć, iż postępowanie przed sądem jest dużo mniej kosztowane (wysokość opłaty sądowej wynosi, bowiem 300 zł). Po przeprowadzeniu postępowania o EPS, dokument będzie w oryginale przechowywany przez właściwy organ, a zainteresowani będą mogli otrzymać poświadczone odpisy. Musi to jednak zostać poprzedzone wydaniem przez właściwy sąd postanowienia w tym przedmiocie. Należy również pamiętać, iż wprowadzone zmiany skracają okres, w jakim można się zgłaszać do udziału w spadku i wykazywać prawo do dziedziczenia. Do tej pory czas ten wynosił 6 miesięcy, natomiast obecnie są to trzy miesiące.  Jest to podyktowane założonym celem nowelizacji, czyli usprawnieniem i przyspieszeniem skutecznego załatwienia sprawy spadowej. Wszystkie powyżej wymienione zmiany maja na celu usprawnienie międzynarodowych postępowań spadkowych, jednak pamiętać należy, iż każda sprawa (zwłaszcza transgraniczna) jest inna, a zastosowanie litery prawa do konkretnego stanu faktycznego nie zawsze jest łatwe. W związku z tym warto zwrócić się o pomoc do profesjonalisty, który w zależności od potrzeb indywidualnego klienta poradzi mu najodpowiedniejszy sposób rozwiązania problemu prawnego, a w razie potrzeby przeprowadzi przez postępowanie sądowe.